مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی

مقدمه

درچارچوب تصويب نقشه مهندسي فرهنگي و براساس تحليل وضعيت فرهنگي كشور، موضوع تحولات جمعيتي كشور بررسي و راهبرد كلان، راهبردها و اقدامات ملي مرتبط با آن، به شرح مواد ذيل به تصويب رسیده است و برای اجرا ابلاغ شد.

ماده 1ـ راهبرد كلان

جلوگيري از كاهش میزان باروري كل و ارتقاي آن متناسب با آموزه‌هاي اسلامي، اقتضائات راهبردي كشور، مطالعات جمعيت‌شناختي، آمايش و پايش مستمر جمعيتي.

ماده2ـ راهبردهای ملی

1ـ فرهنگ‌سازی برای دست‌یابی به جمعیت مطلوب و اصلاح بینش و نگرش مسئولان و مردم به پیامدهای منفی کاهش باروری به ویژه زیرحد جانشینی.

2ـ تدوین سیاست‌ها، برنامه‌ها و قوانین و مقررات حمایتی و تشویقی برای دست‌یابی به میزان باروری مناسب، جمعیت مطلوب و لغو سیاست‌ها، برنامه‌ها و قوانین و مقررات مشوق کاهش باروری.

3ـ تدوین الگوی سبک زندگی و ترویج آن به ‌ویژه فعالیت‌های اجتماعی، آموزشی و اشتغال زنان متناسب با معیارهای اسلامی و هماهنگ با مصالح خانواده به منظور ایفای هر چه کامل‌تر نقش مادری و همسری.

4ـ ایجاد و استقرار نظام مدیریت فرابخشي و جامع جمعیت کشور.

5ـ آمایش مستمر جمعیتی کشور و تدوین سیاست‌های مهاجرتی به منظور جهت‌دهی به جابجایی‌های جمعیتی درسطوح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی.

6ـ اهتمام به ارتقاء کیفی جمعیت کشور ازطریق متناسب‌ ساختن نرخ باروری خانواده‌ها با شرایط و اقتضائات سلامت، معیشت و فرهنگ آنها.

ماده3- اقدامات ملي متناسب با هريك از راهبردهاي ملي موضوع ماده (2) به شرح زیر است:

1- تهیه طرح جامع تولید و اجرای انواع برنامه‌های آموزشی، پژوهشی، اطلاع‌رسانی، نمایشی، تبلیغی و غیره در رسانه‌های جمعی به ویژه صدا‌و‌سیما و شبکه‌های استانی آن با هدف گفتمان‌سازی و ترویج فواید فرزند‌آوری و تبیین آثار منفی کاهش باروری با رعایت شرایط و مقتضیات راهبردی.

2- تبیین نظریه جمعیتی اسلام و ترویج آن با همت روحانیون برای اصلاح نگرش مسئولان و مردم درباره فواید باروری و افزایش آن.

3- تدوین و اجرای برنامه‌های ترویجی، آموزشی، پژوهشی و خدمات پزشکی در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای اصلاح نگرش عمومی.

4- برنامه‌ریزی و فرهنگ‌سازی در تسهیل ازدواج، کاهش سن ازدواج و استحکام خانواده.

5- حمایت از گسترش شبکه‌های اجتماعی و سازمان‌های مردم‌نهاد حامی کاهش سن ازدواج جوانان و استحکام خانواده.

6- آمایش و برنامه‌ریزی استانی و منطقه‌اي جمعيت با در نظر گرفتن مقتضیات اساسی و راهبردی مربوط.

7- اصلاح نگرش‌ها و برنامه‌های درسی در سطوح آموزش و پرورش و آموزش عالی نسبت به جمعیت مطلوب و فرزندآوری و استفاده از ظرفیت‌های آنها در این زمینه.

8- بازنگري همه سیاست‌ها، برنامه‌های توسعه و قوانين و مقررات کشور با تأکید بر اصلاح قوانین و مقررات تنظیم خانواده.

9- تدوین و تصویب برنامه‌های هوشمند برای ارتقاء باروری.

10-تدوين و اجرای الگوها و برنامه‌هاي حضور اجتماعي مطلوب و تنوع‌بخشی به مشاغل زنان متناسب با مسئوليت‌های خانوادگي (همسری و مادری).

11-ایجاد بانک‌های اطلاعاتی جامع جمعیتی ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی و رصد مستمر تحولات جمعیتی در جهت اهداف و سیاست‌های جمعیتی کشور.

12-سیاست‌گذاری توزیع و بازتوزیع جمعیت و اعمال آن در طرح‌ها و برنامه‌های توسعه ملی و منطقه‌ای.

13- بازنگری و وضع قوانین و مقررات حمایتی و تشویقی فرزندآوری به صورت پلکانی با رعایت سه معیار سن ازدواج، فاصله موالید و تعداد فرزندان از طريق پيش‌بيني الزاماتي همچون:

13-1- پوشش بیمه اجباری درمان رایگان مادر و کودک از ابتدای بارداری تا پایان دو سالگی کودک برای کسانی که فاقد پوشش بیمه درمانی هستند.

13-2- اختصاص سبد تغذیه رایگان ماهانه به صورت بن کالا شامل پروتئین، لبنیات، برنج و حبوبات به میزان یک تا دو میلیون ریال به مادران باردار و دارای فرزند کمتر از 2 سال حداقل برای 3 دهک درآمدی پایین و نیازمندان بر اساس ارزش ريالی سال 1390 به عنوان سال پایه.

تبصره: اقلام سبد تغذیه رایگان را وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین می‌کند.

13-3- اختصاص بسته بهداشتی ـ درمانی رایگان شامل مکمل‌های غذایی، دارو، آزمایش‌های دوره‌ای و موردی و معاینه‌های ماهانه به مادران باردار و دارای فرزند کمتر از2 سال برای حداقل 3 دهک درآمدی پایین و نیازمندان.

تبصره: اقلام بسته بهداشتی درمانی رایگان را وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین می‌کند.

13-4- پوشش کامل بیمه‌ای برای درمان ناباروری‌های اولیه و ثانویه.

13-5- افزایش مدت مرخصی استعلاجی زایمان به 9 ماه و مرخصی بدون حقوق به 21 ماه و جمعاً به مدت 30 ماه به ازای هر فرزند و در مجموع 10 سال به صورت شناور با حفظ شغل برای کلیه شاغلان بخش دولتی و غیردولتی.

تبصره: مرخصی استعلاجی و بدون حقوق قابل بازخرید نیست و حداکثر تا 6 سالگی کودک قابل استفاده است.

13-6- اختصاص مرخصی استحقاقی 2 هفته‌ای تولد فرزند به پدر.

تبصره: این مرخصی قابل بازخرید نیست.

13-7- اجرای کامل طرح آتیه فرزندان با مبنا قرارگرفتن ارزش ریالی سال 1389 به عنوان سال پایه.

13-8- پرداخت هدیه تولد فرزند به مادر به صورت سکه بهار آزادی طبق جدول زیر:

13-9- افزایش سنوات تحصیلی دانشجویان مادر به ازای هر فرزند تا 4 نیم‌سال و کاهش سقف واحدهای درسی در هر نیم‌سال تا سقف 8 واحد.

13-10- متناسب‌سازی نظام آموزشی کشور با ملاحظات جنسیتی و سیاست‌های جمعیتی در ساختار، محتوا و طول مدت تحصیل.

13-11- مراکز آموزش عالی موظفند در توزیع و تخصیص وام دانشجویی، وام ودیعه مسکن و همچنین تخصیص خوابگاه‌های دانشجویی، دانشجویان متأهل دارای فرزند را در اولویت قرار دهند.

13-12- دانشجویان مادر دارای فرزند کمتر از 3 سال می‌توانند تا 50 درصد واحدهای درسی نظری دوره تحصیلی خود را به صورت نیمه حضوری یا مجازی بگذرانند.

تبصره: دستورالعمل اجرایی مربوط به وزارت‌خانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و نیز بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تهيه و ابلاغ خواهد شد.

13-13- فراهم کردن امکان حضور منعطف و کاهش ساعات کار موظف، ایجاد امتیازات خاص و تسهیلات لازم در طرح دورکاری و نیمه حضوری و سایر شیوه‌های مناسب اشتغال برای زنان باردار و مادران دارای فرزندکمتر از 5 سال.

13-14- حق عائله‌مندی درهمه قوانین و مقررات استخدامی به دو برابر افزایش می‌یابد.

13-15- پرداخت پاداش اولاد به صورت ماهانه و به صورت پلکانی درهمه قوانین و مقررات استخدامی کشور و به شرح جدول ذيل اعمال می‌شود:

13-16- اعطای مشوق‌های مالیاتی به خانواده متناسب با تغییرات در بُعد خانوار از طريق تغییر در واحد مالیاتی از فرد به خانواده.

13-17- حمایت از طراحی، ساخت و واگذاری مسکن‌های چند نسلی به خانواده‌های گسترده.

13-18- احتساب خانه‌داری به عنوان شغل و کمک به بیمه بازنشستگی زنان متأهل خانه‌دار با پرداخت بخشی از حق بیمه از سوی دولت متناسب با درآمد خانواده.

13-19- مادران شاغل دارای 3 فرزند و بیشتر می‌توانند با داشتن هر میزان سابقه کار، علاوه بر میزان سنوات خود به ازای هر فرزند با یک سال افزایش سنوات بازنشسته شوند.

13-20- مادران شاغل می‌توانند با هر میزان سابقه کار با همان میزان سنوات بازنشسته شوند.

13-21- پرداخت وام قرض الحسنه «فرزند» به مبلغ یکصد میلیون ريال به خانواده‌ها برای فرزندان سوم تا پنجم با بازپرداخت 10 ساله و بدون الزام به سپرده‌گذاری در بانک‌های عامل بر مبناي نرخ پایه سال 1391.

تبصره: این تسهیلات به خانواده‌هایی اختصاص مي‌يابد که سن مادر حداکثر 39 سال باشد.

13-22- کاهش مدت خدمت سربازی متناسب با سن ازدواج و تعداد فرزندان و افزایش حقوق و تسهیلات آنها با رعایت ضوابط و مقررات مورد عمل ستاد کل نیروهای مسلح.

14. ارتقاء آمادگی‌های جسمی و روحی جوانان برای تربیت نسل و بارداری از طریق:

14-1- درج عناوین و سرفصل‌های مربوط به آماده‌سازی دختران و پسران از نظر سلامت جسمی و روحی و روانی برای عهده‌داری مسئولیت اداره خانواده و پرورش فرزندان در متون آموزشی مقاطع مختلف تحصیلی از سوی وزارت آموزش و پرورش.

14-2- افزایش اعتبارات، امکانات، ساعات درسی و فعالیت‌های ورزشی دختران و پسران در مدارس و دانشگاه‌ها.

14-3- ایجاد رشته‌های تحصیلی متناسب با جايگاه و نقش خانواده و زن براساس فرهنگ اسلامي، همچون مدیریت خانه و خانواده در مقاطع مختلف در وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.

14-4- اجرای مستمر طرح غربال‌گری سلامت دختران و پسران در مدارس و دانشگاه‌ها.

15. ترویج زایمان طبیعی و بدون درد و مقابله هدفمند با سزارین‌های غیرضروری و سودجویانه.

16. خانواده‌های دارای 4 فرزند و بیشتر بر اساس نتایج آمایش جمعیتی و در دهک‌های پایین درآمدی جامعه می‌توانند حسب مورد از یکی از دو امتیاز زیر بهره‌مند شوند:

16-1- دريافت وام خرید مسکن به میزان دو برابر سقف وام‌های اعطایی بانک مسکن، با باز پرداخت 30 ساله و حداقل سود بانکی بخش مسکن.

16-2- دریافت یک قطعه زمین مسکونی به مساحت 200 ـ 150 مترمربع در شهرستان محل سکونت به شرط ساخت و حداقل 15 سال سکونت درآن به استثناء کلان‌شهرهای کشور.

ماده 3- به‌ منظور راهبري،‌ برنامه‌ريزي و نظارت و ارزيابي كلان جمعيتي، نهاد تخصصی مدیریت جامع جمعیت کشور ظرف مدت سه ماه در دولت تشکیل می‌شود و با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط، درباره تهیه برنامه عمل با تقسیم کار ملی و دستورالعمل‌های لازم اقدام و گزارش عملکرد را هر شش ماه به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه می‌کند.

ماده 4- مجلس شوراي اسلامي و هيأت وزيران درصورت لزوم، قوانين و مقررات متناظر با هريك از اقدامات ملي، را برحسب مورد ، تصويب می کند .

ماده 5- اين مصوبه در 5 ماده و 6 تبصره در جلسات 709، 710، 711 و 712 مورخ 22/1/91، 5/2/91، 19/2/91 و 2/3/91 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصويب رسيد.

منبع: روزنامه رسمی مورخ 25/07/1391 شماره 19697